Waarom zou een Nederlandse zingende harlekijn ook geen schilder zijn? Waarom zou hij geen tentoonstellingen aandurven? Waarom zou hij dat niet in een kerk doen, in Antwerpen, tussen kruis en tabernakel? Waarom niet, ja, pourquoi pas?

Waarom niet, pourquoi pas? Die woorden van Herman van Veen waren vele maanden geleden het startschot van een onderneming waar noch hij, noch zijn medewerkers, en zeker niet de ploeg van ANNA3 de volle draagwijdte van beseften. En kijk - jazeker, kijk, want er is verbluffend veel te zien – , op 19 juni was Herman van Veen in onze Sint-Anna-ten-Drieënkerk, om de vernissage van zijn tentoonstelling bij te wonen, en hij was meer dan alleen maar present.

Met muziek en woord wees hij de honderden aanwezigen het pad naar het hart van zijn werk, de 52 schilderijen die hij voor deze tentoonstelling heeft doen ontstaan vanuit het open wit van canvas en papier. Hun kleurenweelde verwarmt de kerk, in 4 triptieken aan de achterwand, en 40 kleinere werken die als een indrukwekkend retabel vooraan de aandacht vasthouden.

De verrijzenis van een eend

Herman van Veen toont niet alleen dat hij een kleurrijk schilder is. Hij is ook al jaren overtuigd Unicef-ambassadeur en kinderrechten-activist. En, als in een ellips met twee brandpunten, het zijn de kinderen op wie naast Herman in deze tentoonstelling de focus is gericht. In de weekkapel loopt een video over een onschuldige eend die ooit onder het rechter voorwiel (of was het links achter?) van een nietsvermoedende Herman van Veen is gesukkeld, en die hij in de gestalte van de heldhaftige Alfred Jodocus Kwak een nieuw leven gegeven heeft.

En aan de wanden van de weekkapel zijn tekeningen en teksten te zien over het bestaan dat Jodocus als stripfiguur is gaan leiden, tot groot genoegen van jong en oud. Hoevelen van ons hebben hun kinderen thuis of op reis niet zoet gehouden met zijn avonturen?

Vanuit de weekkapel leiden de pootsporen van onze eend naar de Joachimzaal. Daar zien we vele tientallen tekeningen, die de kinderen van verschillende Antwerpse scholen gemaakt hebben over de kinderrechten – hun rechten. Tot lering van de grote mensen, die maar al te vaak denken dat kinderen hun mond moeten houden als volwassenen denken dat ze het beter weten. Wat aan de wanden hangt is een selectie: in een doorlopende presentatie wordt het mooie en soms ontroerende werk van alle kinderen getoond die de oproep beantwoord hebben om mee te werken aan deze tentoonstelling.

Het wezen van een kerk

De kinderen horen er bij, ook de toeschouwers staan mee in de schijnwerpers: voor het hoogkoor vind je in een stralend licht een bonte verzameling stoelen, die spelen met de kleuren van glasramen en schilderijen. Ze vakkundig ingekleurd door de schildersleerlingen van Technicum Noord Antwerpen volgens de aanwijzingen van Herman van Veen, en door hem gesigneerd. Zij lokken de bezoeker om te gaan zitten en zich te laten meedrijven in de ruimte.

Vandaar zie je niet alleen de vele werken. Je ziet er ook hoe een bamboebos in zijn vele grijstinten zich losmaakt uit het grote glasraam. Het nodigt uit om er voorzichtig in te verdwalen, om een pad te vinden dat zoals een levensweg kronkelt en keert, om de stilte te ervaren en te leren hoe je voorzichtig kan bewegen zonder de rust van het bos te verstoren. Misschien hoor je dan ook de rust in jezelf ruisen.

En dan wordt de kerk wat ze in wezen is: een plek van rust, waar we behoedzaam met onszelf, met natuur, met kleur en licht leren omgaan, waar we rustig en vriendelijk anderen kunnen tegenkomen. En die rust kan ons dan openen voor de zachte verwondering over het leven dat ons omringt.

Zo ongeveer sprak Herman van Veen over de kerk, over wat ze zou moeten zijn, over de reden waarom ook hij, een zoekende harlekijn, er wil vertoeven. We hoorden dat in het boeiende gesprek dat hij tijdens de vernissage had met Line Ooms, die we kennen van radio en TV. Voor en na dat gesprek speelde het Harlekijn Klein Symfonie Orkest werk van van Veen, hijzelf liet zich gaan op viool en klavecimbel, virtuoos klonk de meeslepende gitaar van Edith Leerkens. Klank en kleur, woord en snaren, zoveel moois werd ons zomaar in de schoot geworpen. Waar deze harlekijn verschijnt, worden we meegenomen naar een toverwoud van troostende schoonheid.

Teamspirit...

Zo was deze vernissage een hoogtepunt in een samenwerking die al maanden groeide. Want ook voor 19 juni heeft Herman van Veen velen bij mekaar gebracht om ze te laten meewerken aan het scheppen van zoveel moois. Aan het bamboebos hangt het zweet van dappere boskappers. Diezelfde  studenten van TNA, de “Londenstraat” en hun leraars hebben er uren aan geschaafd, geschuurd en geschilderd. Vele kunstzinnige en andere vrijwilligers hebben Herman geholpen bij het werk aan de triptieken.

Om  de ophangsystemen in mekaar te krijgen is menige hersenpan gepijnigd, honderden moeren en evenveel meters stangen en draden zijn in elkaar gepuzzeld. Maar alles hangt, en blijft hangen. De video's en presentaties zijn tijdig klaar geraakt, foto's werden vanuit alle hoeken geschoten. “Het wonder van Linkeroever”, zo noemde Herman van Veen het.

En daar mocht een glas op geheven worden. Op de tentoonstelling, op de kunstenaar, op de musici, op zijn enthousiaste schare medewerkers. En ook op ons. Niet alleen op ANNA3 en zijn achterban. Ook op de Rode Duivels: want we sluiten Herman van Veen voorgoed in ons hart, nu we weten dat hij een uitstekend voetbalkenner is. Heeft hij niet bekend dat hij een bewonderaar is van Kevin, Eden, Tobie en hun trawanten?

Kom spoedig terug, Herman. We zullen je met open armen ontvangen.

En alvast hebben we afgesproken op 25 september, op de “finissage”. Om er te kunnen terugblikken op een geslaagde tentoonstelling. En ja, waarom niet? Op een Europese titel…?

Marc